آریتمی قلبی چیست و چگونه درمان میشود؟
: آشنایی با آریتمی قلبی و نامنظم بودن ضربان قلب، دلایل بیماری آریتمی قلبی و راه های درمانی آن را در این مقاله بخوانید.
مقدمه
ساختار قلب دارای دو دهلیز در بالا و دو بطن در پایین است که وظیفه کنترل ضربانهای قلب، بر عهده قسمت خاصی از دهلیز راست بنام گره سینوسی دهلیزی است. گره سینوسی دهلیزی یا
SA، نوعی ضربان ساز طبیعی است که با ایجاد سیگنالهای الکتریکی، دستور هر ضربان قلب را صادر میکند. با انقباض دهلیزها، خون به درون بطنها میریزد و با دستهای دیگر از سیگنالهای الکتریکی، شرایط برای انقباض بطنها و تخلیه خون اکسیژن دار از بطن، به ارگانهای دیگر بدن فراهم میشود. تمامی این اتفاقات در یک ضربان صورت میگیرد و یک قلب سالم، در هر دقیقه بین 60 تا 100 ضربان انجام میدهد
.
در حالتی که تعداد ضربان های قلب از حالت عادی بیشتر باشد، آریتمی قلب از نوع تاکی کاردی
(Tachycardia) مطرح بوده و در حالتی هم که قلب کمتر از حالت عادی ضربان داشته باشد، فرد دچار آریتمی قلبی برادی کاردی
(Bradycardia) شده است. نوع دیگری از آریتمی هم، تحت عنوان ضربان های زودرس قلب یا اکتوپی نامیده می شود
.
ضربان طبیعی قلب چگونه است؟
قلب سالم و ضربان قلب طبیعی، پایه و اساس سلامتی است. قلب ،ماهیچهای است که خون را به نقاط بدن پمپاژ میکند؛ با هر ضربان قلب، قلب حدود چهار تا پنج لیتر خون پمپاژ میکند. این خون، حاوی اکسیژن و مواد مغذی ضروری برای بدن است و مواد زائد تولید شده در ارگانهای مختلف بدن، از طریق خون حذف میشوند. همچنین، عضله قلب حاوی سلولهای خاصی است که تکانههای الکتریکی از آنها عبور میکنند. این محرکها باعث انقباض قلب و ایجاد ریتم قلب میشوند
.
آنچه ما از ضربان قلب طبیعی میدانیم به عوامل مختلفی مانند میزان فعالیت، سن و شرایط خاص بستگی دارد. به طور متوسط، ضربان قلب طبیعی از حدود 50 ضربه در دقیقه در حالت استراحت، تا 180 ضربه در دقیقه در طول تمرینات سنگین متغیر است
.
نشانه ها و علائم آریتمی قلبی چیست؟
آریتمی قلبی ممکن است هیچ گونه علائمی نداشته باشد؛ اما انجام برخی آزمایشات اولیه و تهیه نوارهای قلبی، ابتلا به آن را مشخص میکند. اینکه فرد به آریتمی تاکی کاردی و یا برادی کاردی مبتلا شده باشد، در نوع نشانهها تاثیرگذار خواهد بود. برای مثال در ابتلا به آریتمی تاکی کاردی علائمی چون موارد زیر دیده میشود
:
- سرگیجه
- تنگی نفس
- ضعف شدید و ناگهانی
- غش کردن یا سنکوپ
- احساس درد در قفسه سینه
اگر فرد به آریتمی برادی کاردی مبتلا شده باشد، ممکن است علائم زیر را تجربه کند
:
- احساس درد در قفسه سینه
- عدم تمرکز کافی و یا حالت گیجی
- احساس خستگی و سرگیجه
- تپش قلب شدید و تنگی نفس
- عدم توانایی در انجام حرکات ورزشی معمولی
- غش کردن
- تعریق غیرعادی
باید توجه کرد که گاهی حتی با وجود مشاهده علائم، مشکل آریتمی جدی نیست و نیازی به درمان ندارد. این در حالی است که برخی آریتمیهای خطرناک و تهدیدکننده، هیچ گونه علائمی نشان نمیدهند. در نتیجه، بروز نارساییهای قلبی و حتی سکته مغزی در اثر این گونه آریتمیها اجتناب ناپذیر خواهد بود
.
علت بروز آریتمی قلبی چیست؟
گفتیم آریتمی قلبی همان نامنظمی ضربان قلب است؛ بنابراین، هر گونه عاملی که بتواند ضربان قلب را دچار مشکل کند، میتواند عامل ایجاد آریتمی قلبی در نظر گرفته شود. عامل اصلی ایجاد آریتمی، وجود اختلالات ساختاری قلب است که این اختلالات را میتوان ناشی از بیماریهای عروق کرونر، بیماریهای مادرزادی، بیماریهای دریچهای قلب، بیماریهای اولیه عضله قلب و یا سایر بیماریها دانست
.
برای درمان آریتمی هم لازم است همین عوامل کنترل شوند، تا انقباضات قلب به حالت عادی خود باز گردد. برخی از
فاکتورهای مهم دیگر در ایجاد آریتمی قلبی عبارتاند از
:
- مصرف نوشیدنیهای الکلی
- مصرف سیگار و مواد مخدر
- مصرف برخی داروها و مکملهای غذایی و گیاهی
- دیابت
- ابتلا به بیماریهای قلبی
- بالا بودن فشار خون
- عملکرد نامتعادل تیروئید
- ایجاد تغییر ساختاری در قلب
روشهای درمان آریتمی قلبی
بعید است شخصی که قلبی سالم با عملکرد طبیعی دارد، مدت زیادی را با آریتمی سر کند؛ چون معمولا خیلی زود درمان میشود. اما اگر ایجاد آریتمی، به واسطه یک عامل خارجی مانند مواد مخدر و یا شوک الکتریکی باشد، آن گاه قضیه کاملا متفاوت است
.
آریتمی قلبی، حتی ممکن است ناشی از برخی نارساییهای قلبی باشد که درمان آریتمی در چنین شرایطی، باید حتما جدی گرفته شود. برای مدیریت آریتمیهای قلبی، بسته به شدت و علت زمینهای، از روشهای درمانی مختلفی استفاده میشود
.
